Onderwerpen

Plenair

Lung regeneration in COPD: between hope and fear

prof.dr. Reinoud Gosens, hoogleraar Farmacologie
Rijksuniversiteit Groningen

Ondanks de beschikbaarheid van farmacologische en niet-farmacologische behandelingen voor COPD, is er momenteel geen enkele interventie die bestaande COPD kan omkeren of de progressie van deze ziekte kan vertragen. Hierdoor blijft de prognose voor deze patiënten slecht, tenzij de ontregelde interactie tussen ontstekings- en herstelmechanismen kan worden verbeterd. Patiënten blijven daardoor gedurende hun hele leven afhankelijk van behandelingen die niet genezend zijn en vaak slechts beperkt effectief. Strategieën voor longherstel of -regeneratie, die erop gericht zijn om de bestaande ziekte om te keren, vormen een potentieel veelbelovend en langdurig onderzoeksdoel. Regeneratieve geneeskunde heeft zich tot nu toe vooral gericht op transplantatie, stamceltechnologie, of een combinatie van deze behandelingen. Wij richten ons in ons onderzoek op de regeneratieve farmacologie, waarbij we proberen de longweefselherstelfuncties opnieuw te activeren met geneesmiddelen. Dit biedt veel mogelijkheden omdat geneesmiddelen geschikter zijn voor grootschalige toepassing en omdat ze vroege in het ziekteproces kunnen worden toegepast. Een dergelijke therapie zou het verloop van de ziekte mogelijk kunnen veranderen en de langetermijnresultaten voor patiënten met COPD kunnen verbeteren. Daarom is er een dringende behoefte aan innovatieve therapieën die de onderliggende mechanismen van de ziekte kunnen aanpakken en het herstel van longweefsel bevorderen. Deze doorbraken kunnen de behandeling van de ziekte transformeren en hoop bieden op effectievere en mogelijk genezende interventies in de toekomst. Alhoewel deze vernieuwende therapieën nog niet beschikbaar zijn, wordt momenteel veel onderzoek verricht naar deze mogelijkheden. Hierbij wordt onderzocht hoe longweefselherstel normaal gesproken werkt en waarom dit niet goed functioneert bij mensen met COPD. Met deze kennis kunnen nieuwe geneesmiddelen worden ontworpen.

In mijn lezing zal ik ingaan op de huidige status van dit onderzoek en op de uitdagingen die op het pad liggen van het ontwikkelen van regeneratieve geneesmiddelen. Ik zal trachten een zo realistisch mogelijke horizon te schetsen richting de ontwikkeling van regeneratieve geneesmiddelen voor COPD, hopend dat dergelijke middelen in de toekomst beschikbaar zullen zijn.

De leerdoelen zijn dan ook:
- De toehoorder kan beschrijven hoe mechanismen van longweefselherstel niet goed functioneren bij patiënten met COPD.
- De toehoorder kan de huidige experimentele behandelingen beschrijven en duiden op welke werkwijzen deze zijn gebaseerd.

 

Precision medicine in COPD exacerbations

prof. Mona Bafadhel, NIHR Research Professor
King’s College London

  

Meer informatie volgt z.s.m.

Casuïstiekbespreking

U wordt als deelnemer van harte uitgenodigd, als voorbereiding op Bomen over COPD, een casus voor te bereiden om tijdens de casusbespreking te kunnen presenteren. Stuur uw casus naar info@stichtingrolex.nl of info@morganiseren.nl.

 

Workshops

Vroege opsporing van COPD: hoe en waarom

prof.dr. Frits Franssen, longarts
Maastricht UMC+

drs. Maud Koopman, longarts i.o.
Maastricht UMC+

 

De diagnose COPD wordt gesteld op basis van de aanwezigheid van symptomen en obstructieve spirometrie. Door middel van spirometrie kunnen vroege veranderingen in de luchtwegen of het longparenchym echter onvoldoende vastgesteld worden. Waarschijnlijk wordt er alleen irreversibele schade vastgesteld. Alternatieve longfunctie parameters of beeldvormende technieken zijn in opkomst om COPD in een vroeg stadium op te sporen en mogelijk te behandelen. Dat biedt in theorie mogelijkheden voor curatieve of regeneratieve interventies. Ook kan dat een argument vormen om risicopopulaties te screenen op de aanwezigheid van COPD kenmerken voordat de ziekte manifest wordt.

In deze workshop wordt ingegaan op vroege veranderingen bij COPD, zoals symptomen en longaanvallen, maar ook afwijkingen in luchtweg pathologie, longfunctie en radiologisch beeld. Ook worden mogelijke behandelingen voor vroeg COPD besproken.

Deelnemers aan de workshop zullen leren:
- Hoe patiënten met een verhoogd risico op COPD vroegtijdig geïdentificeerd kunnen worden
- Wat de stand van zaken is rondom medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandeling van vroeg COPD.

 

Moderne longrevalidatie

prof. dr. Martijn Spruit, MBA
Bestuursvoorzitter Ciro + Hoogleraar Universiteit Maastricht

dr. Yasemin Türk, longarts
Franciscus Gasthuis en Vlietland

Tijdens deze workshop zullen we het hebben over longrevalidatie. Wat is het precies en wie komen ervoor in aanmerking? Wat voor effecten kan je verwachten en wat zijn de uitdagingen tijdens en na revalidatie?

Leerdoelen:
- Longrevalidatie speelt een essentiele rol in de behandeling van COPD.
- Inzicht in indicatie, inhoud en effecten van longrevalidatie.

 

Cardiovasculair risico en -management in COPD

dr. Sami Simons, longarts
Maastricht UMC+

drs. Maartje Hereijgers, longarts i.o.
Maastricht UMC+

Mensen met COPD hebben vaker cardiovasculaire co-morbiditeit. In deze workshop leert u waarom dit zo is en welke rol longaanvallen hebben in dit verhoogd cardiovasculaire risico. Daarnaast krijgt u handvatten aangereikt op welke manier u deze mensen zou kunnen screenen op cardiovasculaire ziekten en hoe digitale zorg u hierbij kan helpen.

Leerdoelen: 
- Herkennen van het verhoogd cardiovasculair risico bij mensen met COPD en de rol van longaanvallen.
- Cardiovasculair risicomanagement kunnen toepassen bij mensen met COPD.

 

Ernstig COPD

dr. Marlies van Dijk, longarts
UMC Groningen

drs. Mireille Melles, longarts i.o en PhD kandidaat
Franciscus Gasthuis & Vlietland

Tijdens deze workshop zullen we met elkaar brainstormen over ernstig COPD. Wanneer is COPD eigenlijk ernstig? En hoe breng je een patiënt met ernstig COPD het beste in kaart? Ook zullen we ingaan op de behandelopties bij ernstig COPD.

Leerdoelen:
- Inzicht in een mogelijke definitie en kenmerken van ernstig COPD
- Inzicht in behandelopties voor patiënten met ernstig COPD

Luchtweg inflammatie bij COPD en de biomarkers

dr. Pieter-Paul Hekking, longarts
Franciscus Gasthuis & Vlietland

Liz Cuperus MD, longarts i.o.
Franciscus Gasthuis & Vlietland

In deze workshop richten we ons op luchtweginflammatie in COPD. Is het een groot probleem? En bij welke patiënt? Is het anders dan in astma? Welke biomarkers zijn belangrijk?

Leerdoelen:
- De eosinofiel in COPD speelt een andere rol dan in astma.
- FeNO is een biomarker die ook bij COPD een rol bij de behandeling kan spelen.

Longkanker en COPD

drs. Jasmijn van Campen, longarts
HMC

Niki Baden MSc., longarts i.o.
HagaZiekenhuis

We zullen de specifieke problematiek van longkanker bij COPD bespreken.

Leerdoelen:
- Longkanker is een belangrijke morbiditeit bij COPD.
- Wees alert op het ontstaan van longkanker bij COPD patiënten.

 

COPD, het begint in de pulmonaal vaten

Esther Nossent MD, longarts
Amsterdam UMC

 

drs. Joanne Groeneveldt, longarts i.o.
Amsterdam UMC

 

In deze workshop komt aan bod welke COPD patiënt pulmonale hypertensie ontwikkelt. In andere woorden, welke fenotypes herkennen wij momenteel en op welk moment binnen het ziekte proces vindt dit plaats? De directe toxische effecten van roken op het pulmonale vaatbed en welke veranderingen dit teweeg brengt, worden geïllustreerd. Wat betekent het ontwikkelen van pulmonale hypertensie voor de patiënt met COPD? Niet alleen qua prognose, maar ook voor de kwaliteit van leven en onder andere voor het acute exacerbatie risico? Er worden handvaten gegeven hoe u dit vroeg kan herkennen en hoe te behandelen volgens de huidige nieuwste inzichten. Het vasculaire fenotype COPD en het klinisch CPFE syndroom worden uitgediept en de huidige therapie opties worden toegelicht.

Leerdoelen:
- Inzicht verkrijgen welke COPD patiënt pulmonale hypertensie ontwikkelt, wat dit voor patiënt betekent en waar u op moet letten
  in de klinische praktijk.
- Het herkennen van het vasculaire fenotype COPD en het kunnen benoemen van de huidige therapie opties.
- Het herkennen van het klinisch CPFE syndroom en het kunnen benoemen van de huidige therapie opties.

 

Vaccinatie bij COPD patiënten

dr. Jolanda Kuijvenhoven, longarts
MCL

 

De namen overige sprekers volgen

Tijdens deze workshop zullen we de impact van virale infecties op COPD-exacerbaties onderzoeken. We zullen de rol, het belang en de verscheidenheid van verschillende vaccins bespreken. Speciale aandacht zal worden besteed aan het RS-virus, de ziektebelasting die dit virus veroorzaakt bij COPD-patiënten en de meest recente preventieve maatregelen.